Cách chăm sóc thú sưu tầm cây kiểng 2018

cây bonsai dáng bay

Người Huế ngoài những cây kiểng uốn sửa theo quy cách cung đình, họ còn thích chơi những cây có trái sum sê tượng trưng cho sự sung mãn, phát tài, đặc thù là những cây có hoa thơm man mác, dịu dàng.

Đối với cây kiểng phương Nam, đòi hỏi người chơi phải có trình độ cao về tay nghề vị mỗi lối chơi, mỗi thế kiểng đều mang một hiệu quả triết lý. loại hình nghệ thuật nầy được uốn sửa theo điển tích, vật linh hoặc những hình tượng về đạo nghĩa như thế phụ tử, mẫu tử, phu phụ, huynh đệ, tỉ muội, xuy phong, long thăng, long giáng, hạc lập, nhứt trụ kình thiên…

Vào những ngày giáp Tết cổ truyền dân tộc, cây cảnh đủ loại, đủ cỡ, mang nhiều dáng vẻ độc đáo xuất hiện tản mát trong khu chợ hoa muôn màu, muôn sắc, ngạt ngào hương thơm, cuộn đa số dân chơi cây cảnh sành điệu từ các nơi đến thưởng lãm.Nghệ thuật chơi cây cảnh ở nước ta tổng thể tuy có ảnh hưởng các trường phái Nhật Bản, Hà Lan. Trung Quốc… nhưng vẫn giữ được bản sắc văn hóa độc đáo của dân tộc. Chơi cây cảnh dù là môn phái hiện đại hay cổ điển vẫn là thú chơi phong túc, thanh lịch, vừa có tính nghệ thuật vừa mang ý nghĩa triết lý sâu sắc. Qua thú chơi cây cảnh, con người đã gửi gắm vào đó tình yêu quê hương xứ sở, đồng thời trình bày ý chí vươn tới chân – thiện – mỹ…

Đất Thăng Long đã từng nức danh với những vườn ngự uyển thời Lý, Lê nay vẫn còn ghi trong sử sách. đặc thù cây thế ở vùng đất nghìn năm văn vật thường tạo dáng theo một chủ đề nặng về luân lý, đạo đức như thế tam đa, ngũ phúc, phụ tử, huynh đệ, song thụ và thường dùng 4 dáng chính như: trực, hoành (nằm ngang), huyền (thác đổ), xiêu (nghiêng). Nhưng phần đông các cụ lại thích dáng trực để biểu thị cho sự ngay thẳng thẳng thắn, các dáng khác tuy đẹp và lãng mạn nhưng lại mềm mại, gãy đổ.

Bonsai có cội nguồn từ Trung Quốc và PT mạnh ở Nhật, một hình thức nghệ thuật mô phỏng tự nhiên và được coi là những tác phẩm nghệ thuật sống, đòi hỏi người chơi không chỉ có một tâm hồn nghệ sĩ, một bàn tay khéo léo# mà còn phải hiểu biết về đặc điểm sinh thái của từng loài cây và khoa học nuôi trồng. Mỗi cây Bonsai là một tác phẩm độc đáo, chẳng thể có hai cây hoàn toàn giống nhau và cũng không có cây nào đạt tới mức hoàn thiện. Kiểng Bonsai rất thảnh thơi. và thiên nhiên nhưng hàm chứa một định nghĩa nhịn nhục, từ tốn, biểu trưng cho tinh thần chịu đựng, trầm tĩnh, nghiêm chỉnh và tiết hạnh.

hiện tại, thú chơi hoa và cây kiểng đã trở thành một nhu cầu, nhu cầu hưởng thụ và thư giãn, nhu cầu thưởng thức và sáng tạo nhằm vươn tới chân – thiện – mỹ. mặc dầu cây cảnh giờ bị chi phối bởi nhiều khuynh hướng thẩm mỹ và nhiều trường phái khác nhau nhưng tất cả đều cùng hướng về cái đẹp, cái đẹp trong mối quan hệ giữa con người với con người và giữa con người với thiên nhiên

Tomlinson, bậc thầy về Bonsai thế giới chứng minh Nhật đã tôn vinh vẻ đẹp của thiên nhiên bằng cách đưa cây vào chậu và nâng nó lên thành triết lý sống, một loại hình nghệ thuật tuyệt vời mang đậm dấu ấn thiên nhiên và tâm hồn người nghệ sĩ.

Để có những chậu cây cảnh trước hết phải lấy cây từ nơi hoang dại như sung, si, thông, trắc cũng có thể cấy ghép ở vườn, trồng vào chậu như khế, me, tùng, mai…
Những nghệ nhân đầy máu nóng với nghệ thuật cây cảnh chấp thuận từ 10 – 20 năm để hoàn chỉnh một cây thế với những nguyên tắc tạo hình tường tận và nghiêm ngặt. Gây dựng một chậu cây cảnh lâu năm chẳng hề dễ dàng ai cũng làm được, huống hồ là cả một vườn cảnh. Mỗi người có cách cảm nhận khác nhau và nên bồn cảnh cũng có những kiểu dáng khác nhau. Người lớn tuổi, xem mô phạm, thích kiểu dáng chịu tác động của đạo nho, tả những thế cây: Phúc – Lộc – Thọ, ngũ phúc, phu tử, mẫu tử, huynh đệ, bằng hữu… Người trẻ tuổi thích khoáng đạt, lãng mạn thì tạo thế cây hoành, thế cây nằm ngang hoặc trễ đổ xuông như dòng thác.

Mỗi thế kiểng đều phải cắt tỉa, uốn sửa đúng tàn, đúng điệu, không thừa không thiếu. Ngay cả ngọn cây cũng có nhiều cách trình bày khác nhau tùy theo tâm ý của mỗi người. Nếu uốn cho ngọn cao lên gọi là “tàn vỏ”, thể hiện sự vươn lên và ẩn ý kiêu ngạo tự thị. Uốn thấp gọi là “tàn văn”, trình bày sự khiêm tốn. Uốn vừa là “trung dung”. Các tàn nhánh cũng dựa theo các nguyên lý âm dương “âm cực dương sinh, dương cực âm sinh” cốt tạo nên sự cân đối hài hòa. nên, có nhiều nghệ nhân rất nghiêm khắc với cách tỉa cành, cắt ngọn, dựa trên ba nguyên tố Thiên – Địa – Nhân.

Cây cảnh có trăm ngàn cái đẹp, đẹp về hình thức lẫn nội dung, đặc thù là tác dụng tầng lớp, nhưng cái đẹp thường là cái không thể giải nghĩa được. do vậy nhà văn Sơn Nam đã viết: “Non bộ và cây kiểng bắt nguồn từ một triết lý, nói nôm na là một đạo nghệ, đạo nghĩa”.

thánh sư ta nghiệm thấy rằng “Sơn trung tự hữu thiên niên thọ. Thế thượng nan phùng bách tuế nhân” (Trên núi ngàn năm cây vẫn có. Trên đời khó gặp người trăm tuổi).

Vì thế, người chơi cây kiểng luôn có những khát vọng trường sinh, xem cây cảnh như một bức tranh kỳ mỹ, một viện điều dưỡng Free có khả năng điều chỉnh cuộc sống con người. Có lẽ nên chi mà nhà văn Lâm Ngữ Đường (TQ) mới viết: “Nhà cửa không cây cối chung quanh thì bơ vơ cũng như người không bận quần áo…” (***)

Trong cuộc sống hấp tấp bữa nay, thỉnh thoảng gần gụi với cây cảnh tâm hồn chúng tôi sẽ trở thành thanh thoả, nhẹ nhàng và tạo ra được những cảm xúc dương tính, thế cuộc sẽ tràn đầy vui sướng. Càng quan hoài đến chúng, chúng sẽ càng chia buồn sẻ ngọt với chúng tôi. Khách Tây ba lô đến Việt Nam mỗi lần nhìn các cụ già ham mê ngắm nghía từng chậu kiểng hoặc trầm mặc trước những cục đá vô tri vô giác đều không khỏi ngạc nhiên về thái độ và cá tính thong thả tự tại của con người Việt Nam.

 

 

nghe thuat uon cay canh Mỗi người đều nhìn vẻ đẹp bằng cái tâm, bằng sự thí nghiệm, cũng như nhà văn Sơn Nam cho thấy cây kiểng đóng vai trò viên ngọc, cái đỉnh đồng. Nó gần gũi với con người và thơ mộng như một bài thơ siêu thăng, nhân từ. Có người mê say đến nỗi muốn thổi hồn vào từng gốc cây và trân trọng như gìn vàng giữ ngọc. thi sĩ Cao Bá Quát cả đời chỉ thán phục có hoa mai “nhứt sinh đê thủ bái mai hoa”. Nguyễn Trung Ngạn coi mai hơn hẳn các loài hoa khác “Dã mai cốt cách nguyên phi tục”. Phan Kế Bính đã từng viết: “Nhàn cư vô sự”, lúc thanh nhàn tổ sư ta giải trí bằng cách đắp đá trồng cây để ký thác hoài bão, di dưỡng tính và giữ cho thần chí được khoan khoái.

vuon cay kieng chả hạn như mai, trúc, tùng đẹp vì nó biểu trưng cho những đức tính cao quý “ngự sử mai, quân tử trúc, phu quân tùng”. Mai, đào khả ái, thanh cao lại còn là hoa Tết, là sứ giả của mùa Xuân. Cây liễu biểu trưng cho vẻ đẹp của nữ giới “mình liễu, liễu yếu đào tơ”.

Lão Tử và Trang Tử khuyên con người hãy quay về với thiên nhiên, phải sống tương sinh tương hòa với trời đất cỏ cây. Người chơi cây kiểng cảm thấy thiên nhiên như gần gũi bên mình, trời ơi đất hỡi mông mênh như gom về một mối. Người Trung Quốc cũng gọi cây cảnh thu nhỏ là Penjing, là bức tranh ba chiều và là một thứ thơ ca im lặng. tổ sư ta chơi cây kiểng không những quan tâm tới “nhứt hình, nhì thế, tam chi, tứ diệp” có tức là nặng về dáng cây, thế kiểng, tàn nhánh, lá mà còn yêu tiếng chim hót trên cây, tiếng dế trong hốc đá và cả ánh trăng thanh trong những đêm hè.

hiện tại, người chơi kiểng không còn những nét ràng buộc và gò bó như xưa, nhứt là từ khi kiểng Bonsai PT mạnh. Khác hơn kiểng thế Hà Nội và kiểng cổ Nam Bộ,

 

 

 

cây cảnh đẹp nhất việt nam

Những ý trung nhân thích thiên nhiên xoành xoạch xử sự với cây kiểng như một bạn hiền và còn coi đó là một nguồn cảm hứng vô tận, giúp họ vươn tới cái đẹp để hoàn thiện cuộc sống.

Thời phong kiến, các bậc vua chúa còn phân chia cây kiểng ra làm nhiều ngôi thứ: vua chơi cây trắc bách diệp, quan đại thần chơi cây loan, nho sĩ chơi cây si và bậc phong túc chơi cây liễu. Người chơi cây kiểng ít nhiều đều chịu thúc đẩy của triết lý phương Đông. Lão Tử cho biết “Đại khối điềm tĩnh vô ngôn”, một cây kiểng vạn thọ năm cũng giống như một ông già minh triết đang trầm mặc trước trời ơi đất hỡi bát ngát.

kien bon sai Cây cũng có thứ thanh cao, có thứ tầm thường, có thứ nhã, có thứ tục (**) nên hầu hết những người sành điệu đều chọn những cây có ý nghĩa thanh cao và có giá trị nghệ thuật để đưa vào chậu, Chẳng hạn như sung, ngâu, nguyệt quới, mai vàng, khế, lựu… hoặc những cây mang tính trầm mặc, u tĩnh, tiêu biểu cho sự ẩn dật như sanh, si, gừa, bồ đề…

Chơi cây xanh cảnh là một nếp văn hoá truyền thống của dân tộc ta. Ban đầu thú chơi này chỉ có những gđ quyền quý. Ngày nay, thú chơi cây cảnh đã phổ quát đến nhiều tầng lớp, đặc biệt lớp người lớn tuổi. Người xưa có câu: yêu cảnh, yêu hoa hoá ra yêu đòi. Nhìn một chậu cây cảnh, ta sẽ thấy tụ tập trọn vẹn hay một phần vũ trụ. Trong cái nhìn tổng thể, ta sẽ thấy được cái hùng vĩ của một cây đại thụ trong tự nhiên. ngoại giả còn cảm nhận được mối giao hoà giữa thiên nhiên và con người, biểu thị triết lý con người có thể hoàn thiện tự nhiên chứ chẳng thể sáng tạo thiên nhiên

Nhiều thế cây khá phổ thông giờ như: thế “Trực cảm” biểu trưng đức tính ngay thẳng, thanh liêm, thẳng tắp; thế “Huyền nhai” biểu đạt tâm hồn khoáng đãng, lãng mạn, phong lưu; thế “Xiêu phong”, thế “Hoành phi” chỉ ý thức vươn lên, quyết không khuất phục trước bạo lực. Nói chung, cũng như cây cảnh theo trường phái cổ điển, mỗi thế cây cảnh đều biểu hiện một tính cách độc đáo riêng. Tùy tính tình của người chơi mà chọn dáng cây sao cho thích hợp.Giới chơi cây cảnh, ngoài khoa học lão hóa, thu gọn dáng cây, họ còn lắp ghép cây cảnh vào đá núi, san hô, gốc cây khô… để tạo ra một khoảng thiên nhiên thơ mộng đầy ấn tượng như: cảnh cây đa bến cũ, cảnh hang động sầm uất, cảnh ghềnh đá cheo leo, cảnh miền quê êm ả… đương nhiên để việc lắp ghép đạt đến nghệ thuật lý tưởng đòi hỏi nghệ nhân phải có trình độ thẩm mỹ cao, óc tưởng tượng phong phú.Qua thú chơi cây cảnh, ở chừng đỗi nào đó, ta có thể nói, con người đã sáng tạo ra quang cảnh tự nhiên sinh động và quyến rũ. Thật là huých, sau những giờ khắc cần lao cực nhọc, ngồi bên ly trà xanh bốc khói, ngắm nhìn cảnh sắc tự nhiên thơ mộng được thu hẹp trong chậu cây cảnh mi ni đặt trên bàn nước, sẽ thấy tâm hồn thảnh thơi., phiêu bồng.

Chơi cây cảnh, người xưa chú trọng đến 4 nhân tố: nhất hình, nhì thế, tam chi, tứ diệp. Chính do vậy, ta thấy cây cảnh uốn lượn thành 3 tầng, 4 đoạn thân, 5 chùm nhánh là để biểu trưng cho tam cương (triều thần, phu tử, phu phụ), ngũ thường (nhân, lễ, nghĩa, trí, tín), tam tòng (tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử) và tứ đức (công, dung, ngôn, hạnh).Các nghệ nhân còn sáng tạo nghệ thuật chơi cây cảnh với đặc tính nhân cách hoá cây thành những con vật gần gũi trong tự nhiên như: nai, ngựa… đến những loài vật có hình tượng như: cá hoá rồng, bộ rễ với nét rồng, thường gặp nhất là thế rồng lên (thăng long), rồng xuống (hạ long, long giáng) hay thế rồng bay hoặc cuồn cuộn cả một đàn rồng mẹ, rồng con (quần long).Chơi cây cảnh lên đến hoàn thiện khi người xưa lấy 10 cây hoa cảnh dáng thế (thập toàn) tạo thành 3 bộ chính làm cốt lõi cho nghệ thuật cây cảnh. Đó là tứ linh, tứ quý và tam đa.
Tứ linh gồm 4 loại cây: đa, sung, sanh, si ứng với tứ hình trong động vật: long, lân, quy, phượng. Đây là những cây gỗ lưu niên cùng họ hàng ruột rà với nhau, chịu được nắng mưa mà vẫn 4 mùa xanh tươi, nhân giống dễ dàng (giâm, chiết, ghép).Bộ tứ quý gồm: tùng, trúc, cúc, mai ứng với tứ bình, hợp với tứ thòi (xuân tùng, hạ trúc, thu cúc, đông mai) trình diễn.# nguyện vọng hạnh phúc vĩnh cửu của con người.Bộ tam đa gồm 3 loại cây: sung, lộc vừng, vạn thọ, ứng với Phúc – Lộc – Thọ.
Thú chơi cây xanh cảnh ở nước ta có từ thòi xa xưa, chủ yếu là tầng lớp thượng lưu, chơi để dưỡng tâm, dưỡng thần, giảm thiểu dục vọng. Cũng không ít người dùng cây cảnh để tô vẽ thêm cuộc sống sang giàu, quyền thế của mình. Thời phong kiến, nghệ thuật chơi cây cảnh từ dân gian đến chốn cung đình ít nhiều chịu liên quan trường phái cổ điển Trung Quốc. Theo trường phái này, cây cảnh bất luận loại gì cũng phải mang dáng vẻ của những con vật quý hiếm như: long, lân, quy, phượng, hạc, lộc.Bộ tứ linh long, lân, quy, phượng biểu trưng cho quyền lực, thành đạt, sống lâu, phú quý. Hạc, lộc biểu đạt sự sung túc, thanh nhã, hạnh phúc. Mỗi tư thế của mỗi con vật cũng hàm chứa những hoài bão riêng. Thế “Thần long bái vĩ”, thế “Mãnh hổ giáng lâm” trình diễn.# sự mơ ước có sức mạnh, thâu tóm quyền lực, làm nên sự nghiệp lớn lao. Thê “Phượng hoàng đăng sơn”, thế “Bạch hạc đơn vũ” nói lên niềm thèm khát tự do, nhàn hạ, hạnh phúc. Ngoài các thế, dáng cây cảnh nói trên, còn có nhiều thế, dáng khác do nghệ nhân tự tạo, ký thác hoài bão của mình.hiện tại, người chơi cây cảnh chạy theo môn phái cây cảnh Hà Lan, Nhật Bản. nên, trường phái cây cảnh cổ điển không còn chiếm địa vị độc tôn. Theo các trường phái cứ để cây cảnh phát triển vô tư, thiên nhiên. Tuy vậy, muốn cho cây có bộ cỗi rễ quyến rũ, chi nhánh cân đối, có phong thái đạt đến nghệ thuật lý tưởng thì cũng phải cần đến bàn tay điêu luyện của nghệ nhân giàu óc hình dong và lòng kiên trì, nhẫn nại. Một cây xanh cảnh đẹp rất chú trọng đến bộ gốc, rễ. Từ bộ cỗi rễ kết hợp, cân đối có sẵn, người chơi cây cảnh sẽ gửi gắm tâm tư, tình cảm của mình qua cách tự tạo ra các thế cây.

Về mẫu mã (style), người chơi kiểng cổ thường sắp xếp theo phong cách tam cương ngũ thường, xuy phong mẫu tử hoặc tam tòng tứ đức nhằm tạo nên những khuôn mẫu luân lý và đạo đức cổ nhân. Mỗi cây kiểng, mỗi dáng thế ngoài vẻ đẹp loại hình còn mang một nội dung sâu kín mà người chơi muốn gởi gắm vào đó “Tâm ư trung hình ư ngoại”.

do vậy, người chơi kiểng rất thích băng rừng lội suối để săn tìm những dáng cây độc đáo, thân hình vặn vẹo, có cội rễ ngòng ngoèo, biểu tượng cho sự sống trơ trụi một mình giữa đỉnh hú mây ngàn mà vẫn hiên ngang vượt qua phong ba bão táp.

Thơ ca Trung Quốc và Việt Nam thường truyền tụng “tùng hùng vĩ, mai thanh kỳ, trúc thanh lịch, liễu yểu điệu như thiếu nữ”, lại còn coi Tùng – Trúc – Mai là tam kiệt hoặc tam hữu (*). ngược lại cũng có một số cây bị nhân gian xa lánh vì nó không mang đến niềm vui, hạnh phúc cho người “ma cây gạo, cú cáo cây đề”.